ManşetTarım-Gıda

[Özel Haber] Sera Gazı salımlarında ilk üç: Çin, ABD ve Gıda israfı

0

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü tarafından yayınlanan “Gıda İsrafının Ayakizi” raporu, çöpe giden gıdalardan yıl boyunca yayılan sera gazlarının 3.3 milyar ton CO2 eşdeğeri olduğunu ortaya koydu.

11 Eylül Çarşamba günü Roma’da düzenlenen bir basın toplantısı ile tanıtılan rapor gıda israfının çevresel etkilerinin incelenmesi açısından bir ilk olma özelliğini taşıyor. Tarladan son kullanıcıya, tüm gıda tedarik zincirinin kapsayan rapor çevresel etkileri incelemenin yanında, bu israfın hangi kaynaklarda ve hangi ürün gruplarında oluştuğunun da belirlenmesini hedefliyor.

2050 yılında beklenen 9 milyar insanı besleyebilmesi için mevcut gıda üretimini %60 oranında arttırması gereken dünyada her gece 870 milyon insan yatağa aç giriyor. Buna karşın israf edilen gıda miktarı korkunç boyutlarda. Gıda ve Tarım örgütünün verilerine göre her sene 1.3 milyar ton gıda üretimden tüketime kadar olan zincir içerisinde bir şekilde israf oluyor. Bu israfın %54’ü tarladan işleme tesislerine kadarki süreçte, kötü hasat yöntemleri ya da depolama sorunları nedeniyle gerçekleşirken, %46’lık kısım gıda işleme tesislerinde, ürünlerin satış noktalarına ya da tüketiciye taşınması sırasında ve son olarak tüketicilerin elinde gerçekleşiyor. Gelişmiş ülkelerde israfın daha büyük bir kısmı tüketici tarafında yaşanmasına karşın, gelişmekte olan ülkelerde üretim sürecindeki kayıplar daha büyük rol oynuyor.

Kayıpların ekonomiye getirdiği fatura hayli yüklü. Gıdayla birlikte israf edilen ekonomik değer tam 750 milyar dolar, yani İsviçre’nin GSMH’sına eşit.

Raporun çevresel etkiler konusundaki bulguları tarım ve gıdanın neden çevre mücadelesinin en önemli alanlarından birisi olması gerektiğini ortaya koyuyor. İsraf edilen 1.3 milyar ton, ekili tarım arazilerinin %28’inde yapılan tarım faaliyetlerinin boşa gitmesi anlamına geliyor. Tarım arazisi olarak kullanma bahanesinin dünyanın dört bir yanında ormanları nasıl katlettiği düşünülürse bu israfın önüne geçmenin biyoçeşitliliğin korunmasına ve ekolojiye getireceği faydaları tahmin etmek mümkün.

Su kullanımı konusunda da israf edilen gıdalar çarpıcı rakamlara dönüşüyor. Yıl boyu israf edilen gıdaları yetiştirmek, işlemek ve ulaştırmak için harcanan su Avrupa’nın en uzun nehri olan Volga’nın yıllık su akışına eşit, yani 250 km3. Bu kadar su tüm dünyanın mesken su ihtiyacını karşılayacak boyutta.

İsrafın bir diğer boyutu da iklim değişikliği ile ilgili. Kullanılamayan gıdaların üretimi, işlenmesi, taşınması için kullanılan enerji nedeniyle açığa çıkan sera gazları, israf edilen gıdaların çürümesi nedeniyle ortaya çıkan sera gazlarıyla birleştirildiğinde yıllık 3.3 milyar ton CO2 eşdeğeri sera gazının gıda israfı nedeniyle atmosfere salındığı ortaya çıkıyor. Bu demek oluyor ki “Gıda İsrafı” isimli bir ülkemiz olsaydı, sera gazları salımı konusunda bu ülkeyi geçebilen sadece iki dev olacaktı: ABD ve Çin

Konu ile ilgili konuşan Gıda ve Tarım Örgütü yöneticisi José Graziano da Silva “Çiftçiler, balıkçılar, gıda üreticileri, süpermarketler, yerel yönetimler, hükûmetler ve tüketiciler; hepimiz gıda tedarik zincirinde israfın oluşmasını engelleyici değişiklikler yapmalı ve israfa engel olamadığımız yerlerde yeniden kullanım ve geri dönüşüm yollarına başvurmalıyız” çağrısında bulunurken, örgüt önerilerini üç başlık altında topluyor.

1)      Gıda İsrafını Kaynağıda Engelle: Sadece daha iyi hasat ve depolama yöntemleri geliştirmekle sınırlı kalınmamalı, arz-talep dengelerini analiz edereken daha iyi planlama yapılan bir atılım gerçekleştirilmeli.

2)      Tekrar Kullanıma Sok: Satışa uygun olmadığı düşünülen ürünler ikincil pazarlarda kullanıma sokulmalı (meyve reyonunda satılmayan meyvelerin meyve suyu yapımında kullanılması gibi) veya ihtiyaç sahiplerine ulaştırılarak çöpe gitmekten kurtarılmalı. İnsan kullanımı için hiç bir şekilde elverişli olmayan ürünler hayvan yemi olarak kullanılmalı.

3)      Kurtar ve Geri Dönüştür: Çöpe gidecek gıdaları toplayarak kompost, biyogaz gibi ürünlere dönüştürecek uygulamalar yaygınlaştırılmalı.

Rapor ile beraber israfı önleyecek yöntemlerle ilgili uygulanmakta olan başarılı örnek projelerin yanı sıra tüketicilere de yol gösteren bir araç kiti kitapçığı hazırlayan Gıda ve Tarım Örgütü’nün raporunu özetlediği videoyu da izleyebilirsiniz.

 

.

Haber: Bora Kabatepe

(Yeşil Gazete)

 

 

More in Manşet

You may also like

Comments

Comments are closed.